نوای فارس-علیرضا سپهوند: شنبه شب تالار وحدت شاهد اجرای برنامه «تا نینوا» توسط ارکستر ملی به رهبری مهمان جوانی به نام مهدی وجدانی بود.
حدود 10 روز بود که در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی پیچیده بود که جوانی بی‌تجربه و نابلد هدایت ارکستر ملی را برعهده گرفته و در بسیاری تیترها مهدی وجدانی را رهبر درجه 5 ارکستر خطاب کرده بودند. از این رو، بر آن شدم تا به هر قیمتی شده خود را به این اجرا برسانم. زیرا آنچنان فضای رسانه‌ای بر ضد این کنداکتور جوان شده بود، که هیچ کجا جرأت این را نداشت که حتی مطلبی از سر امیدواری در مورد این این ارکستر، این اجرا و این رهبر جوان درج کند. اولین کاری که کردم، حضور در یکی از جلسات ترمین این ارکستر بود، همان جلسه تمرین نظر من را 380 درجه تغییر داد که نباید به بسیاری شایعات اتکا کرد. تا اینکه دیشب ارکستر ملی اجرای خود را با عنوان «تا نینوا» به رهبری مهمان مهدی وجدانی به روی صحنه برد.
در ابتدا «سوئیت دشتی» اثر زنده‌یاد جواد معروفی با تنظیمی از مازیار حیدری به اجرا درآمد. در بخش دوم، «نینوا» اثر ماندگار استاد حسین علیزاده با نوازندگی نی پاشا هنجنی اجرا شد و بخش نهایی «مرثیه» به آهنگسازی مهدی وجدانی و تنظیم مهدی وجدانی و پریسا نوروزی به اجرا درآمد.
دیشب اولین میزان از اولین آهنگ با آنچنان صدادهی و نوانسی به میان آمد که حرفی برای انتقاد نگذاشت. ارکستری که تنها چند روز برای این اجرا تمرین کرده بود، به شیوه‌ای بسیار قدرتمند ظاهر شد که نشان‌دهنده زحمت نوازنده‌ها و درایت و علم کنداکتور ارکستر بود.
هماهنگی شاخص نوازنده‌ها را می‌شد از یکدست بودن حرکت آرشه‌ها از سر تا ته آرشه دید. نوانس‌ها با دقت هر چه تمامتر اجرا می‌شد و فورته پیانوها کاملاً محسوس بود. انگار تمام ارکستر از یک مغز فرمان می‌گرفت. دینامیک ارکستر نیز از نقاط قوت اجرای دیشب بود.
در بخش دوم برنامه، پاشا هنجنی نوازنده توانای نی که با نظر استاد حسین علیزاده برای این اجرا پیشنهاد شده بود، با تکنیک و احساس هر چه تمامتر به اجرای برنامه پرداخت. هنجنی که پیش از این نیز تجربه اجرای این قطعه را در کارنامه خود دارد، اجرایی کم‌نظیر ارائه داد. نینوا از قطعات بسیار دشوار برای ساز نی است چرا که اجرای دستگاه نوا در این گام شامل نت‌هایی است که فقط با مهارت نوازنده، با نفس و فورم لب به فواصل نیم و ربع پرده رجوع می‌کند و همین کار را بسیار دشوار می‌کند. از دیگر دشواری‌های نوازندگی نی در این قطعه، اجرای نت‌های ضربی پی‌درپی بدون وقفه که در حدود 12 میزان مجالی برای نفس‌گیری مجدد به نوازنده نمی‌دهد، از این رو اجرای بی‌نقص نی این قطعه فقط از عهده چیره‌دست‌ترین نوازنده‌ها برمی‌آید.
نینوا از شاخص‌ترین آثار بی‌کلام موسیقی ایرانی است که براساس رپرتوار موسیقی کلاسیک ایرانی و با تنظیم ارکستراسیون کلاسیک غربی به علاوه ساز نی خلق شده است. از آنجا که اجرای محوری دیشب به این بخش نینوای علیزاده اختصاص داشت، به بررسی مشروح‌تر این بخش می‌پردازیم.
در این اثر که در دستگاه نواست، از گوشه‌های «درآمد»، «نغمه»، «جامه‌دران»، «نهُفت»، «فرود» و «رقص سماع» بهره برده شده است.
در «درآمد» این قطعه با حرکتی پایین‌رونده ویلن آلتو در دانگ دوم نوا آغاز و به ارکستر گسترش می‌یابد و پس از طرح ملودی اصلی، به سمت ویلنسل با نت‌های کشیده می‌رود. در «نغمه» پیزیکاتوی ویلنسل و کنترباس شروع‌کننده قطعه است و موتیف‌هایی از گوشه نغمه برای آلتو و ویلن یک و دو اجرا می‌شود که در پایان همین گوشه به صورت آوازین توسط نی اجرا می‌شود.
«جامه‌دران» بخش بعدی است که با حرکت آهسته ویلن آلتوی سلو آغاز می‌شود و با ترکیب و گسترش و حرکت تندتر در گوشه «نغمه» پایان می‌یابد. در «نهُفت» نت اصلی گوشه نهفت به صورت اکتاو آغاز می‌شود و به تدریج ارکستر ریتمیک‌تر و کامل‌تر شده و پایان می‌یابد.
بخش «فرود» قطعه «درآمد» عیناً تکرار می‌شود و در دستگاه نوا فرود می‌آید. در بخش پایانی «رقص سماع» با ریتم بسیار دشوار ده ضربی (3+3+4) یا (1+2+3+4) با پیزیکاتوی ویلنسل و کنترباس با همراهی دو ساز نی وفا مصباحی و پاشا هنجانی آغاز می‌شود و با سؤال و جواب نی‌ها و ارکستر ادامه می‌یابد و در ادامه با کرشندوی کوتاه ارکستر به پایان می‌رسد.
از نکات جالب اجرایی این بخش اینکه رهبر مهمان ارکستر ملی تمام اجرای این قطعه را بدون مرور نت و به صورت حفظ رهبری کرد که در نوع خود جالب توجه است.
از نقاط ضعف اجرای بخش سوم با عنوان «مرثیه» به آهنگسازی مهدی وجدانی رهبر ارکستر بود که از نظر کیفی در سطح بخش اول و دوم نبود، چه در بحث آهنگسازی و چه در تنظیم شاهد افت کیفی این اجرا بودیم. می‌شد برای بخش سوم این برنامه نیز از آثار فاخر موسیقی ایرانی بهره برد که همچون دو بخش پیشین در حافظه شنیداری مخاطب می‌بود یا این بخش تمام‌کننده می‌بایست آنچنان قوی و گیرا باشد که هم‌سطح دیگر قطعات برای شنونده، تمام‌کننده‌ای مطمئن باشد. درمجموع، اجرای درخشان شنبه‌شب ارکستر ملی به رهبری مهمان مهدی وجدانی، تمام شائبه‌ها در مورد رهبری جوان این ارکستر را برهم زد و نشان داد که آینده موسیقی از آن جوانان است.