نوای فارس - مینا آتشی: سه شب از اجرای اپرای عاشورا از جمعه 24 مهرماه در تالار وحدت گذشت و این برنامه با شکوه هرچه بیشتر برگزار شد.
اپرای عاشورا اولین اپرای ملی ایران است که متن آن در سال ۱۳۸۷ توسط بهروز غریب‌پور نوشته شد و موسیقی آن را بهزاد عبدی ساخت. این اپرا که قبلا به شکل عروسکی در تالار فردوسی و به کارگردانی بهروز غریب‌پور به روی صحنه رفته بود برای اولین بار به صورت زنده برای تماشاگران اجرا شد.
این کنسرت با رهبری نصیر حیدریان که پس از سال‌ها در ایران حضور پیدا کرده است اجرا شد، در حالی که مازیار ظهیرالدینی به عنوان کنسرت مایستر بر صحنه حضور داشت و گروه کر هم به همراه 13 تک خوان در کنار نوازندگان قرار گرفتند. ترکیب خوانندگان در این اجرا دارای تفاوت‌های زیادی با اجرای ضبط شده قبلی بود. به عنوان مثال خواندن نقش حر که در اجرای قبلی به عهده محمد معتمدی بود، این بار توسط علیرضا مهدی‌زاده انجام شد.
اپرای عاشورا در ۱۰ پرده و بر اساس واقعه عاشورا اجرا شد تا با موسیقی و اشعار خود یادآور واقعه کربلا باشد. پرده اول که با شعر آشنای «باز این چه شورش است که در خلق عالم است» آغاز شد، نمایانگر لحظات یادآوری واقعه عاشورا توسط محتشم کاشانی است و پس از آن در پرده‌های بعدی، حوادث روزهای اول ماه محرم مطرح می‌شود.
در پرده دوم، بارگاه یزید و تصمیم‌گیری برای جنگ با امام حسین (ع) نمایانده شد. در طول اجرا، شخصیت‌های مختلف مانند شمر، همسر شمر، حر، امام حسین (ع)، حضرت ابوالفضل (ع)، سکینه، رقیه، عمر، زیاد، و یزید توسط نقش خوانان نمایانده شدند و هر کدام با خواندن اشعاری با وزن‌های مختلف به بیان واقعه کربلا پرداختند.
با توجه به سابقه دیرینه نمایش موسیقایی تعزیه در ایران، این اپرا تاثیر بسیاری از این شیوه گرفته تا جایی که می‌توان اپرای عاشورا را تعزیه نامید. رجزخوانی‌های سپاه شمر از یک سو و پهلوانی‌خوانی خاندان امام حسین (ع) از سوی دیگر، فضای آشنای تعزیه را برای حاضران در سالن یادآوری می‌کرد.
موسیقی اپرا در لحظاتی به سمت موسیقی کلاسیک غربی می‌رفت و در جایی دیگر به موسیقی ایرانی نزدیک می‌شد. نقش آفرینان یزید و سپاه شمر اشعار خود را به شیوه آواز کلاسیک غربی می‌خواندند، در حالی که اشعار یاران امام حسین (ع) به شیوه آواز ایرانی اجرا می‌شد.
اپرا یک نمایش موسیقایی است و خوانندگان آن همزمان به اجرای نقش هم می‌پردازند. در این اجرا با وجود اینکه خوانندگان پشت میکروفن قرار گرفته بودند، تعدادی از آنها با حرکات دست و بدن به ایفای نقش می‌پرداختند و حتی با میمیک صورت خود حس قطعه را منتقل می‌کردند.
با رسیدن به نیمه اپرا، شاهد تصمیم‌گیری حر برای پیوستن به سپاه امام حسین (ع) یودیم و پس از کشته شدن او، موسیقی جشن و سرور در میان سپاه شمر شنیده می‌شود. با آغاز جنگ و اوج گرفتن موسیقی رزم، سازهای بادی و کوبه‌ای فضایی پر هیجان به وجود می‌آورند تا بعد از آن محتشم با آواز سوزناک خود صحنه شهادت حضرت ابوالفضل (ع) را تشریح کند و پس از آن نوای آشنای نوحه‌های روز تاسوعا «ای اهل حرم پیر و علمدار نیامد» به گوش می‌رسد. با اوج گرفتن موسیقی و اجرای پر شور ارکستر، اپرای عاشورا به پایان خود رسید.
حاضران در سالن که از رهبری پر شور نصیر حیدریان به وجد آمده بودند، به تشویق گروه پرداختند و او در سخنانی کوتاه گفت: از مسئولین خواهش می‌کنم قدر علی رهبری را بدانند، چون این کاری که شما امشب شاهد بودید نتیجه 6 ماه فعالیت او برای آماده سازی ارکستر سمفونیک است.
سپس نصیریان از علی رهبری دعوت کرد تا بر صحنه حاضر شود و او هم در سخنان خود گفت: نشستن در سالن و دیدن این اجرا مانند این بود که دوباره به دنیا آمدم. در دوره کودکی این ملودی‌ها را شنیده بودم و حالا می‌بینم که این اثر در هر جای دنیا اجرا شود تشویق می‌شود. کاری که اعضای گروه در عرض یک هفته انجام دادند بی‌نظیر است.
رهبری افزود: نصیر حیدریان 40 سال پیش در ارکستر سمفونیک تهران نوازنده ترومبون بود و آن زمان هم کار خود را به خوبی انجام می‌داد. اما در این سال‌ها به او توجهی نشد و حالا بعد از 18 سال به ایران آمده است.
رهبری خطاب به بهزاد عبدی هم گفت: کسانی که با موسیقی کلاسیک آشنا باشند می‌دانند نوشتن یک ساعت موسیقی چه کار دشواری است. آن هم اپرایی که همان تعزیه‌خوانی خودمان، اما در سطح بالا است. سفیر چین در هنگام اجرا کنار من نشسته بود و در چهره او دیدم که چقدر متعجب شده است از اینکه ما هم اپرایی به سبک خودمان داریم.
اپرای عاشورا در ادامه تا 30 مهرماه در تالار وحدت به صحنه می‌رود.
عکس های علی مجلسی از شب اول و دوم این اجرا را ببینید:
منبع : متن از هنرآنلاین
برای دیدن سایز اصلی روی عکس ها کلیک کنید