نوای فارس-مهرداد شهسوارزاده: شاید تا به امروز خیلی دقت نکرده باشیم ولی به جرات می توان گفت دلیل ماندگاری یک اثر با کلام در موسیقی همانا تلفیق شعر و موسیقی به طرز صحیح است که ممزوج شدن و وفاداری این دو ضمن رعایت اصول و قوانین مربوط به آن از نکاتی است که باید به آن توجه ویژه داشت.
زمانی که اثری توسط مخاطب زمزمه یا حتی ملکه ذهن او می گردد ناشی از این است که خواننده با وسعت و قدرت صدای خود و تسلط بر ادبیات و شعر و تحت نظارت یک ناظر ضبط یا تنظیم کننده حرفه ای بوده و کلمات و واژگان را بدرستی بر روی هجاهای موسیقی بیان کرده است.
در نگاه اول ممکن است تصور شود که تلفیق شعر و موسیقی خیلی پیچیده به نظر نمی آید و تنها می بایست ترانه ای روی وزن موسیقی و ریتم و سرعتی مشخص اجرا گردد و بس!
اما اشکال کار اینجا هویدا می گردد که گاهی اوقات و یا حتی در مواقعی بیشتر تنظیم کننده یا آهنگساز تنها به این فکر می کند که خواننده «فالش» و یا به اصطلاح «نا کوک» نخواند، «این لازم است ولی کافی نیست»!
اگر بخواهیم تعریف مشخصی از تلفیق شعر و موسیقی داشته باشیم می توان گفت : «در تلفیق شعر و موسیقی» خواننده می بایست ضمن رعایت هجاهای شعری و ترکیب آن با هجاهای موسیقی با استفاده از تحریرهای مناسب در متن شعر یا ترانه نهایت هماهنگی را به منظور درک و فهم صحیح به مخاطب انتقال دهد به نحوی که برای شنونده باورپذیر باشد یا به عبارتی ساده تر "وفاداری شعر به موسیقی لحاظ گردد" .
شوربختانه در حوزه موسیقی پاپ اگر بخواهیم مثال واضحی به میان آوریم به دلیل تجربه شخصی حدودا دو دهه با دوستان و همکاران در حوزه موسیقی می شود عنوان کرد اکثر آثار با کلام در حوزه پاپ از لحاظ تلفیق شعر و موسیقی اشکال داشته و لزوما تلاشی برای رعایت آن نیز صورت نمی پذیرد!
*علی الخصوص در این چند سال اخیر که تعداد خوانندگان جوان رو به فزونی گذاشته و از خوانندگان زیر زمینی و غیر مجاز گرفته تا خوانندگان مجاز که جای تعجب دارد و این تامل بسیاری را می طلبد.
-حتی مشاهده می شود آلبوم های موسیقی که از ممیزی های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز عبور می کنند این اشکالات را به همراه دارند.
*در مقام مقایسه می توان به این نکته دست یافت که طی دو دهه حضور موسیقی پاپ و سبک های مشابه آن می بایست تعداد آثار با کلام ماندگار قبل از انقلاب را با آثار پس از انقلاب مقایسه و ارزیابی کرد و علت را جویا شد که چرا بسیاری از این قطعات در اذهان مخاطب باقی نمی ماند و تنها تعداد قلیلی دهان به دهان می چرخد که باز هم یکی از دلایل آن استفاده از سرعت بالاست که موجب کشش و هیجان مخاطبین موسیقی می شود.
خاطرم هست حدود 7 سال گذشته افتخار نظارت ضبط یکی از دوستان خواننده را داشتم که ایشان در بخشی از ترانه خود به کلمات «سبزه دریا»اشاره و در هنگام اجرا این دو را از هم جدا می کرد! .
من هم یادآوری کردم که جدا کردن این دو موجب عدم درک صحیح مفهومی می شود و ادای این دو کلمه با هم معنی صحیح را متجلی می کند.
حتی تنظیم کننده این قطعه که زیاد در قید و بند این مساله نبود نیز موافق بود که درست آن توسط خواننده اجرا شود.
بنابراین «تلفیق شعر و موسیقی » ساده ولی در عین حال پیچیده است و سواد و تسلط خواننده از یک طرف و اشراف تنظیم کننده و ناظر ضبط موجبات یک اثر ماندگار را فراهم می کند.
از جمله منابع مهم در این خصوص می توان به:
1)پیوند شعر و موسیقی :اثر استاد حسین دهلوی
2)کتاب موسیقی شعر:اثر استاد شفیعی کدکنی
3)کتاب شعر و موسیقی:اثر مهدی فروغ
*مهرداد شهسوارزاده خواننده پاپ کلاسیک
منبع : اختصاصی نوای فارس